Bạn có bao giờ thấy những vết rạn nứt như mạng nhện hay đốm mờ trắng xuất hiện trên tròng kính của mình chưa? Đó chính là lúc lớp phủ kính bị hỏng – một tín hiệu cảnh báo đỏ mà bạn không thể bỏ qua.
Lớp phủ kính bị hỏng là vấn đề thường gặp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực và tính thẩm mỹ của kính cận. Đừng chủ quan, vì khi lớp phủ bị bong tróc, khả năng chống phản quang và bảo vệ mắt của tròng kính sẽ bị suy giảm đáng kể
Vậy nguyên nhân có phải do chất lượng kính kém? Hay chính thói quen hàng ngày của bạn đang là “sát thủ” thầm lặng?
Bài viết chuyên sâu này của Mắt kính Tâm Đức không chỉ giúp bạn nhận biết ngay các dấu hiệu hỏng như vết nứt hoặc đốm mờ trên kính, mà còn hướng dẫn bạn cách phòng tránh dựa trên kiến thức khoa học đơn giản. Đã đến lúc bạn cần biết cách bảo quản kính cận đúng chuẩn chuyên gia để bảo vệ tròng kính, giúp cặp kính của bạn bền lâu hơn và giữ cho mắt nhìn luôn rõ nét. Hãy để Mắt Kính Tâm Đức giúp bạn giữ gìn “cửa sổ tâm hồn” một cách tốt nhất!
Dấu hiệu trực quan khi lớp phủ kính bị hỏng
Lớp phủ kính bị hỏng tạo hiện tượng rạn/nứt
Hiện tượng rạn/nứt là dấu hiệu phổ biến và dễ nhận biết nhất khi lớp phủ kính bị hỏng do nhiệt độ.
Khi quan sát tròng kính dưới ánh sáng mạnh (ví dụ: đèn bàn hoặc ánh nắng mặt trời), bạn sẽ thấy một mạng lưới dày đặc các đường nứt, rạn nhỏ li ti, có hình dáng giống như mạng nhện hay vết chân chim lan rộng trên bề mặt. Các vết nứt này thường không sâu vào lớp nhựa, mà chỉ nằm trên các lớp phủ bề mặt (bao gồm lớp cứng và lớp chống phản quang AR). Đôi khi, vùng bị nứt còn có thể tạo ra ánh sáng tán sắc với viền màu cầu vồng nhẹ khi nhìn nghiêng.
Hiện tượng này xảy ra do sốc nhiệt. Vật liệu nhựa của tròng kính và các lớp phủ có hệ số giãn nở nhiệt (CTE) khác nhau. Khi kính tiếp xúc với nhiệt độ quá cao (như để trong xe ô tô dưới trời nắng, xông hơi, hoặc dùng nước quá nóng để rửa), lớp nhựa bên trong giãn nở nhanh hơn lớp phủ, tạo ra sức căng lớn và làm xé rách lớp phủ. Đây là dấu hiệu chắc chắn lớp phủ kính bị hỏng do nhiệt độ.
Lớp phủ kính bị hỏng gây bong tróc từng mảng
Đây là biểu hiện của sự phá hủy nghiêm trọng hơn, thường là hậu quả của việc sử dụng hóa chất hoặc mài mòn kéo dài.
Kính cận bị bong tróc thể hiện qua việc lớp phủ tách hẳn ra khỏi bề mặt tròng kính thành các mảng, đốm có màu trắng đục hoặc vàng lốm đốm. Các mảng này ban đầu có thể nhỏ, thường xuất hiện ở các rìa kính hoặc xung quanh vết xước cũ, sau đó lan rộng vào trung tâm quang học. Quan trọng nhất, những vết bong tróc này không thể lau sạch bằng bất kỳ loại dung dịch nào. Khi lớp phủ kính bị hỏng ở giai đoạn này, nó không chỉ làm xấu kính mà còn trực tiếp cản trở ánh sáng truyền qua.
Hiện tượng này được gọi là tách lớp. Nó xảy ra khi các liên kết hóa học giữa lớp phủ và lớp nhựa bị phá vỡ. Hóa chất ăn mòn (như cồn y tế nồng độ cao, Acetone, Amoniac) có thể thẩm thấu và làm tan rã lớp liên kết mỏng manh này. Khi lớp phủ bị bong ra, nó làm giảm đáng kể khả năng quang học của kính, đồng thời khiến kính cận bị bong tróc trở nên mất thẩm mỹ và gây khó chịu khi đeo.
Tròng kính trở nên nhanh bẩn hơn khi lớp phủ kính bị hỏng:
Đây là dấu hiệu lớp phủ kính bị hỏng một cách âm thầm, thường là dấu hiệu đầu tiên trước khi xảy ra nứt hoặc bong tróc rõ rệt.
Chức năng chính của lớp phủ ngoài cùng là chống bám bẩn và chống nước. Khi lớp bảo vệ siêu mỏng này bị mài mòn, bạn sẽ nhận thấy tròng kính dễ bám vân tay, dầu mỡ và bụi bẩn hơn bình thường. Nước không còn đọng thành giọt tròn lăn đi mà lại lan rộng và bám chặt trên bề mặt, khiến việc lau chùi trở nên khó khăn, tốn thời gian và phải dùng nhiều lực hơn.
Dấu hiệu này cho thấy lớp bảo vệ đã bị suy yếu do mài mòn cơ học (lau chùi sai cách) hoặc do tiếp xúc nhẹ với hóa chất. Việc tròng kính nhanh bẩn sẽ buộc bạn phải lau chùi thường xuyên hơn, vô tình tạo ra một vòng luẩn quẩn làm tăng tốc độ phá hủy lớp phủ còn lại và đẩy nhanh quá trình lớp phủ kính bị hỏng hoàn toàn.
Tác động lên thị giác khi lớp phủ kính bị hỏng
Khi lớp phủ kính bị hỏng, hậu quả không chỉ là thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thị giác và sự an toàn của người đeo.
Giảm khả năng chống phản quang khi lớp phủ kính bị hỏng
Đây là tác hại dễ cảm nhận nhất, đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc đối diện với nguồn sáng mạnh làm lớp phủ kính bị hỏng.
Lớp phủ chống phản quang bị hỏng, khả năng triệt tiêu ánh sáng phản chiếu giảm sút nghiêm trọng. Người đeo sẽ trải qua hiện tượng chói lóa mạnh hơn, đặc biệt khi nhìn vào đèn pha ô tô vào ban đêm hoặc nhìn vào màn hình máy tính. Phản xạ ánh sáng từ mặt sau tròng kính vào mắt cũng tăng lên, gây ra hình ảnh mờ kép của nguồn sáng.
Sự gia tăng chói lóa và phản xạ này buộc não bộ phải xử lý nhiều nhiễu thị giác hơn, gây căng thẳng thị giác và làm giảm đáng kể độ nhạy tương phản. Tác hại này không chỉ gây mỏi mắt, đau đầu mà còn làm giảm sự an toàn khi tham gia giao thông ban đêm, đặc biệt khi kính cận bị bong tróc ở vùng quang tâm. Việc này đòi hỏi mắt phải điều tiết liên tục để bù trừ cho sự phân tán ánh sáng.
Thị lực bị giảm sút khi lớp phủ kính bị hỏng
Mặc dù độ cận không thay đổi, nhưng chất lượng hình ảnh mà mắt nhận được lại suy giảm rõ rệt.
Các vết nứt, bong tróc trên bề mặt tròng kính hoạt động như các lỗ hổng quang học và điểm tán xạ. Ánh sáng đi qua những vùng này sẽ bị phân tán theo nhiều hướng khác nhau, thay vì đi thẳng và hội tụ chính xác trên võng mạc.
Điều này trực tiếp làm giảm độ sắc nét thị giác và gây cảm giác hình ảnh bị mờ, nhòe hơn, đặc biệt là khi nhìn chữ viết hoặc chi tiết nhỏ. Khi lớp phủ kính bị hỏng gây giảm thị lực, mắt buộc phải tăng cường điều tiết gắng sức để tìm kiếm điểm nhìn rõ nhất. Việc này dẫn đến tình trạng mỏi mắt mãn tính và đau đầu, tương tự như khi người cận thị phải cố gắng nhìn rõ vật mà không đeo kính.
Ngoài ra, nếu lớp phủ chống tia UV bị suy yếu do bong tróc, khả năng bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia cực tím cũng bị giảm, đe dọa sức khỏe lâu dài của thủy tinh thể và võng mạc. Việc lớp phủ kính bị hỏng kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Nguyên nhân phổ biến khiến lớp phủ kính bị hỏng
Phần lớn các trường hợp lớp phủ kính bị hỏng không phải do lỗi sản xuất mà xuất phát từ thói quen sử dụng và bảo quản sai cách của người đeo. Việc nhận diện và thay đổi những thói quen này là chìa khóa để áp dụng cách bảo quản kính cận hiệu quả.
Lớp phủ kính bị hỏng do nhiệt độ cao đột ngột
Nhiệt độ là kẻ thù số một của tròng kính và là nguyên nhân hàng đầu khiến lớp phủ kính bị hỏng bằng hiện tượng rạn nứt.
Tròng kính được làm từ vật liệu nhựa và các lớp phủ mỏng. Hai vật liệu này có hệ số giãn nở nhiệt khác nhau. Khi kính tiếp xúc với nhiệt độ cao một cách đột ngột, lớp nhựa bên trong giãn nở mạnh và nhanh hơn rất nhiều so với lớp phủ bên ngoài. Sự giãn nở không đồng đều này tạo ra một sức căng nội tại cực lớn, dẫn đến việc xé rách lớp phủ, gây ra hiện tượng Crazing (rạn nứt mạng nhện) mà bạn thường thấy.
- Các tình huống sốc nhiệt cần tránh:
- Để kính trong Xe ô tô: Bảng điều khiển xe ô tô dưới trời nắng có thể đạt nhiệt độ trên 60 độ C gây hỏng kính chỉ trong vài phút.
- Tiếp xúc với Hơi nóng: Đeo kính khi mở cửa lò nướng, dùng máy sấy tóc để sấy kính, hoặc đeo kính khi xông hơi.
- Dùng Nước nóng: Rửa kính bằng nước quá nóng.
Lớp phủ kính bị hỏng do tiếp xúc với hóa chất mạnh
Hóa chất có khả năng phá hủy lớp liên kết hóa học giữa các lớp phủ và tròng kính, dẫn đến tình trạng kính cận bị bong tróc thành từng mảng.
Các hóa chất mạnh, đặc biệt là các chất có gốc cồn nồng độ cao (thường >70 độ), Acetone, Amoniac (thường có trong nước rửa cửa kính), hoặc các chất tẩy rửa mạnh, có thể thẩm thấu qua các lớp phủ siêu mỏng. Chúng tấn công và làm tan rã lớp liên kết giữa lớp nhựa và lớp phủ AR. Khi lớp liên kết bị phá vỡ, lớp phủ sẽ bắt đầu bong tróc thành từng mảng.
- Các sản phẩm gây hại phổ biến:
- Nước rửa chén/xà phòng tẩy mạnh: Nhiều loại chứa chất tẩy công nghiệp có hại.
- Dung dịch khử trùng/cồn: Chỉ nên dùng cồn chuyên dụng, nồng độ thấp (dưới 40 độ) không nên dùng cồn y tế để vệ sinh tròng kính.
- Hóa mỹ phẩm: Nước hoa, keo xịt tóc, hoặc mỹ phẩm dính vào kính nếu không được rửa sạch ngay cũng có thể gây hại.
Lớp phủ kính bị hỏng do vệ sinh sai cách
Vệ sinh sai cách là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến sự suy yếu và hư hỏng dần dần của lớp phủ bề mặt.
Lớp phủ cứng giúp chống xước, nhưng nó không phải là vô địch. Khi tròng kính bám bụi bẩn (chứa các hạt cứng như Silicat), việc bạn dùng các vật liệu thô ráp như vạt áo, khăn giấy, hoặc giấy ăn để lau khô sẽ khiến các hạt bụi này hoạt động như chất mài mòn. Quá trình này tạo ra hàng ngàn vết xước siêu nhỏ, làm bào mòn lớp phủ chống bẩn trước, sau đó là lớp phủ cứng.
Sự mài mòn liên tục này làm giảm tuổi thọ của lớp phủ, tạo điều kiện cho hóa chất và nhiệt độ dễ dàng thâm nhập và gây hư hỏng nghiêm trọng hơn. Dấu hiệu đầu tiên của sự mài mòn là việc tròng kính trở nên nhanh bẩn hơn và khó lau sạch, đẩy nhanh quá trình lớp phủ kính bị hỏng hoàn toàn.
Cách bảo quản lớp phủ kính cận:
Việc áp dụng cách bảo quản lớp kính đúng chuẩn không chỉ giúp ngăn chặn kính cận bị bong tróc mà còn là biện pháp duy nhất để kéo dài tuổi thọ của lớp phủ, duy trì chất lượng thị giác sắc nét như ban đầu.
Nguyên tắc vàng về vệ sinh (Chống mài mòn và hóa chất)
Vệ sinh là hoạt động tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên nhất với tròng kính. Việc cách bảo quản lớp phủ kính bị hỏng bắt đầu từ quy trình làm sạch khoa học:
-
- Bước 1: Luôn rửa kính dưới vòi nước lạnh đang chảy trước khi chạm tay vào tròng kính hoặc dùng dung dịch. Thao tác này là bắt buộc để cuốn trôi các hạt bụi cứng – tác nhân chính gây mài mòn cơ học. Nếu bạn bỏ qua bước này, việc lau chùi sẽ biến khăn lau thành giấy nhám, làm hỏng vĩnh viễn lớp phủ cứng.
- Bước 2: Chỉ sử dụng dung dịch rửa kính chuyên dụng có độ pH trung tính, hoặc xà phòng rửa tay dịu nhẹ không chứa chất tẩy mạnh (Ammoniac, Lye). Dùng khăn microfiber chuyên dụng để lau nhẹ nhàng theo chuyển động tròn. Khăn microfiber được thiết kế để giữ bụi mà không làm xước bề mặt, là công cụ không thể thiếu trong cách bảo quản kính cận.
- Tránh xa hoàn toàn hóa chất ăn mòn: Tuyệt đối không sử dụng Acetone (nước rửa móng), chất tẩy rửa cửa kính, hoặc cồn y tế nồng độ cao (trên 70 độ). Những hóa chất này làm tan rã lớp liên kết giữa lớp phủ và nhựa, khiến kính cận bị bong tróc nhanh chóng.
Kiểm soát nhiệt độ (ngăn chặn sốc nhiệt)
Sốc nhiệt là nguyên nhân hàng đầu khiến Lớp phủ kính bị hỏng bằng cách gây rạn nứt.
Không bao giờ để kính tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nhiệt độ vượt quá 40 độ C. Đây là giới hạn an toàn để đảm bảo sự đồng nhất vật liệu.
Tránh các tình huống sốc nhiệt:
Không nên để kính trong xe ô tô. Đây là nơi tồi tệ nhất để kính. Nhiệt độ bên trong xe có thể tăng vọt, gây sốc nhiệt chỉ trong vài phút. Luôn mang kính theo người hoặc cất trong hộp kính đặt ở nơi mát mẻ.
Hơi nóng và hơi ẩm: Tuyệt đối không đeo kính khi mở cửa lò nướng, sử dụng máy sấy tóc sấy nóng vào kính, hoặc khi đang xông hơi. Ngay cả việc mở vòi nước nóng cũng cần tháo kính ra.
Sử dụng nước rửa lạnh: Luôn dùng nước lạnh hoặc nước ấm nhẹ để rửa kính, tránh nước nóng có thể gây sốc nhiệt.
Bảo quản cơ học tối ưu (chống biến dạng và mài mòn)
Thói quen tháo đeo và cất giữ ảnh hưởng lớn đến quang tâm và độ bền của lớp phủ.
Cất kính đúng cách: Khi không sử dụng, luôn cất kính trong hộp cứng có lót vải mềm. Việc để kính úp tròng xuống mặt bàn, nhét vào túi áo/quần, hay để chung với các vật sắc nhọn sẽ gây trầy xước và làm lớp phủ kính bị hỏng.
Kiểm tra định kỳ: Ghé thăm Mắt kính Tâm Đức định kỳ (6 tháng/lần) để được kiểm tra và điều chỉnh gọng kính. Gọng kính bị lỏng hoặc lệch sẽ khiến kính bị trượt trên khuôn mặt, gây mài mòn lớp phủ bởi da dầu và mồ hôi.
Tránh cầm tay vào mắt kính: Hạn chế tối đa việc chạm tay vào tròng kính. Dầu từ tay và móng tay có thể làm xước kính (gây mài mòn cơ học) và làm hỏng lớp phủ chống bám dầu. Hãy luôn cầm vào phần gọng tránh kính lớp phủ kính bị hỏng.
Không nên gài kính lên tóc: Việc đeo kính trên tóc không chỉ làm cong gọng kính, gây biến dạng khung gọng làm sai lệch quang tâm (gây mỏi mắt), mà còn dễ bị tuột và rơi ra khỏi tóc. Khi kính rơi xuống bề mặt cứng sẽ gây va đập mạnh, dẫn đến xước kính nghiêm trọng hoặc lớp phủ kính bị hỏng tức thì.
Không nên sử dụng khăn khô lau trực tiếp lên kính: phải sử dụng khăn thấm nước chuyên dụng của kính lau trên bề mặt kính để tránh tình trạng lớp phủ kính bị hỏng.
Tham khảo thêm: Một số những thứ không nên làm tại nhà khi lớp phủ kính của bạn bị hỏng
Tổng kết
Lớp phủ kính bị hỏng là một sự cố quang học không thể phục hồi. Qua phân tích, chúng ta thấy rõ rằng nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng kính cận bị bong tróc hay rạn nứt đều nằm ở việc tiếp xúc với sốc nhiệt và thói quen vệ sinh sai cách.
Việc bạn tuân thủ cách bảo quản lớp kính đúng chuẩn – từ việc rửa kính dưới vòi nước lạnh trước khi lau, tránh xa nhiệt độ cao, đến việc không gài kính lên tóc – không chỉ là cách để kính đẹp hơn mà còn là biện pháp chống chói lóa và duy trì độ sắc nét thị giác hàng ngày.
Đừng chờ đợi đến khi các vết bong tróc bắt đầu cản trở tầm nhìn của bạn. Nếu bạn đã phát hiện các dấu hiệu nứt, mờ, hoặc kính cận bị bong tróc lan rộng, đó là lúc cần hành động.
Hãy đến ngay Mắt kính Tâm Đức để được kiểm tra chất lượng lớp phủ kính miễn phí bằng thiết bị chuyên dụng. Nếu kính của bạn cần thay thế, chúng tôi sẽ tư vấn các dòng tròng kính có lớp phủ chống trầy xước và chống phản quang tốt nhất, cùng với chính sách bảo hành uy tín.
Liên hệ Mắt kính Tâm Đức ngay hôm nay để khôi phục thị lực sắc nét và học cách bảo quản kính cận chuyên nghiệp nhất!
